Dziś, 25 kwietnia, mamy zaszczyt świętować niezwykłą rocznicę, która na zawsze zmieniła oblicze nauki – Międzynarodowy Dzień DNA. Czy wiecie, że to właśnie tego dnia w 1953 roku James Watson i Francis Crick przedstawili światu model podwójnej helisy DNA, zapoczątkowując erę odkryć genetycznych? To wydarzenie stało się punktem zwrotnym, otwierającym nowe możliwości w zrozumieniu życia i rozpoczynającym nową erę odkryć w nauce
W naszym laboratorium, działającym w dziedzinie badań genetycznych od ponad 20 lat, z wielką radością obchodzimy ten szczególny dzień. Zapraszamy Was do artykułu, w którym znajdziecie krótką historię DNA, kilka ciekawostek genetycznych oraz opowiemy o dwudziestoletniej działalności naszego laboratorium.
Fascynująca historia DNA
Czym jest ten tajemniczy skrót, który określa naszą tożsamość genetyczną i reguluje funkcjonowanie każdej komórki w organizmie?
To DNA, czyli kwas deoksyrybonukleinowy, związek chemiczny zawierający informacje genetyczne, które determinują cechy i funkcje każdego żywego organizmu – w tym także nas samych.
Oto kluczowe fakty:
- Odkrycie DNA: Fryderyk Miecher w 1869 roku po raz pierwszy wyizolował kwas deoksyrybonukleinowy (DNA), otwierając drogę do lepszego zrozumienia genetycznych tajemnic życia. Jednak prawdziwa rewolucja nastąpiła w latach czterdziestych XX wieku, kiedy naukowcy zaczęli zgłębiać sekrety dziedziczenia. Momentem przełomowym było opracowanie modelu podwójnej helisy DNA.
- Przełomowy Artykuł: W kwietniu 1953 roku świat obiegła wieść o publikacji artykułu w magazynie „Nature”. Praca ta, autorstwa Jamesa Watsona i Francisa Cricka, oparta na badaniach Maurice’a Wilkinsa i Rosalind Franklin, ukazało przed nami strukturę kwasu deoksyrybonukleinowego.Choć dzisiaj obraz podwójnej helisy DNA jest nam dobrze znany, to jego prawdziwą naturę ujrzeliśmy dopiero w 2012 roku, gdy Enzo di Fabrizio dokonał niemożliwego – uwiecznił go za pomocą mikroskopu elektronowego
- Znaczenie kluczowych dat w genetyce: Patrząc na przełomowe odkrycia genetyki, nie sposób pominąć znaczenia wcześniejszych badań nad DNA. Przypomnijmy sobie trzy kluczowe daty: odkrycie zasady kodu genetycznego w 1961 roku, opisanie metody sekwencjonowania w 1977 roku oraz opracowanie reakcji PCR w 1983 roku.
- Historia Human Genome Projec – podczas obchodów Międzynarodowego Dnia DNA warto również przywołać historię HGP – projekt ten miał ogromne znaczenie dla naszego zrozumienia ludzkiego genomu. W efekcie HGP odkrył, że ludzki genom zawiera około 30 tysięcy genów, co stało się fundamentalną wiedzą w dziedzinie genetyki. Ponadto, projekt przyczynił się do znaczącego postępu w rozwoju zaawansowanych technik analizy DNA, otwierając nowe możliwości w badaniach genetycznych.
Ciekawostki genetyczne
- Unikalność DNA: Każdy człowiek ma unikalny zestaw DNA, z wyjątkiem bliźniaków jednojajowych, które mają identyczny genom. Nawet między rodzeństwem występują różnice w sekwencji DNA, co czyni każdego z nas genetycznie wyjątkowym. Co ciekawe odciski palców bliźniąt jednojajowych mimo identycznego genomu są różne. Zazwyczaj oczywiście są bardziej podobne niż odciski palców przypadkowych osób, ale eksperci medycyny sądowej i najnowocześniejsze programy do identyfikacji nadal mogą wykryć różnicę. [1]
- Badając DNA w próbce kału można wykryć raka jelita grubego – czy wiesz, że nowoczesne metody diagnostyczne pozwalają na wykorzystanie DNA z próbek kału do wczesnego wykrywania raka jelita grubego. Ta technika opiera się na identyfikowaniu specyficznych markerów genetycznych lub zmian w DNA, które mogą wskazywać na obecność komórek nowotworowych. Nowoczesna diagnostyka raka jelita grubego za pomocą DNA z próbek kału jest inną opcją badań przesiewowych obok bardziej inwazyjnych badań, takich jak kolonoskopia. Często to właśnie strach przed kolonoskopią, która postrzegana jest jako badanie bolesne i wstydliwe wpływa na odwlekanie badań i jest przyczyną tak dużej śmiertelności z powodu tego nowotworu. Zastosowanie badań DNA w próbkach kału otwiera nowe wykrywania jednego z najczęściej diagnozowanych nowotworów. [2]
- Zdolności muzyczne: Nasza zdolność do muzyki może mieć podłoże genetyczne, a badania sugerują, że pewne cechy genetyczne mogą wpływać na nasze predyspozycje muzyczne. Niektórzy badacze sugerują, że Bob Marley – legenda muzyki reggae swoje zdolności muzyczne mógł odziedziczyć po mamie: Cedelli Marley Booker, która również była utalentowaną piosenkarką. Ponadto, Marley pochodził z muzykalnej rodziny, gdzie muzyka była ważną częścią życia, co mogło dodatkowo wpłynąć na rozwój jego talentu muzycznego.
- Dołeczki na twarzy – Dołeczki, czyli małe wgłębienia na policzkach, które pojawiają się podczas uśmiechu, są zwykle dziedziczone i mogą być widoczne w kolejnych pokoleniach jednej rodziny. Zazwyczaj uważa się, że są to cechy dominujące, co oznacza, że wystarczy jedna kopia genu, aby je wywołać. Niektóre osoby mają dołeczki na obu policzkach, inne tylko na jednym. U niemowląt dołeczki mogą wynikać z obecności dziecięcego tłuszczu, który zanika w miarę dorastania. U innych, mogą pojawiać się późniejszym dzieciństwie, a u niektórych zanikają w okresie dojrzewania lub są trwałą cechą przez całe życie. Jednakże, genetyka dołeczków nie jest w pełni zrozumiała, a dowody na ich dziedziczność nie są jednoznaczne, co wynika z ograniczonej ilości badań nad odpowiedzialnymi genami. [3]
- Chimeryzm, czyli pojawienie się dwóch lub więcej linii komórkowych o odmiennym składzie chromosomów u jednej osoby – chimeryzm, jest rzadkim, ale fascynującym zjawiskiem. Objawia się tym, że w naszym ciele występuje DNA, tak jakby pochodziło ono od co najmniej dwóch różnych osób. Chimeryzm może występować z różnych powodów. Należą do nich przede wszystkim: połączenie dwóch zapłodnionych zygot na wczesnym etapie ciąży, przenikanie krwi między połączonymi ze sobą naczyniami krwionośnymi bliźniętami w łonie matki, przenikanie komórek dziecka do krwi matki w czasie ciąży, przeszczep komórek macierzystych, szpiku kostnego lub transfuzja krwi. Warto zaznaczyć, że chimeryzm genetyczny jest rzadkim zjawiskiem, które nie występuje u większości ludzi.
Nasza podróż: 20 letnia działalność testDNA
Dziś z okazji obchodów Międzynarodowego Dnia DNA chcielibyśmy opowiedzieć Wam więcej o dwudziestoletniej działalności naszego laboratorium.
Pamiętamy, jak zaczynaliśmy w 2003 roku, jako mała firma. W tamtych dniach nasze zasoby były skromne, ale nasza ambicja była ogromna. Dzięki ciężkiej pracy, oddaniu i nieustającemu dążeniu do doskonałości, udało nam się przekształcić naszą małą firmę w doświadczone laboratorium.
Po 20 latach na rynku możemy z dumą powiedzieć, że mamy bogaty wachlarz badań, które pomagają rozwiązywać problemy zdrowotne, wspierać badania naukowe oraz przyczyniać się do postępu w dziedzinie medycyny. Obok zdjęcie z naszego archiwum, które pochodzi z wczesnych lat działalności naszego laboratorium.
Poniżej kluczowe momenty i osiągnięcia, które wspólnie z Wami świętujemy:
- Rozwój i innowacje: Zaczynaliśmy jako mała firma, a dziś jesteśmy doświadczonym laboratorium genetycznym z bogatym wachlarzem badań. Jednym z najważniejszych projektów ostatnich lat było otwarcie drugiego oddziału laboratoryjnego w Katowicach, co było odpowiedzią na rosnące potrzeby i dynamiczny rozwój. Dotychczasowa infrastruktura okazała się niewystarczająca. Drugi oddział laboratoryjny otwiera przed nami nowe możliwości niesienia pomocy pacjentom.
- Zaangażowanie i profesjonalizm: Do tej pory wykonaliśmy ponad 460 000 analiz. Działamy według zasady: “Bądź w kontakcie, działaj szybko, wywiązuj się ze swoich słów, trzymaj wysoki poziom”. Nasze indywidualne podejście do każdego pacjenta, pełne empatii i zrozumienia, sprawia, że często otrzymujemy pochwały za naszą “ludzką twarz”
- Standardy i certyfikaty: Działamy zgodnie z najwyższymi normami jakościowymi, co pozwala na udzielanie wiarygodnych i rzetelnych wyników badań za sprawą akredytacji laboratorium badawczego przez PCA, Nr AB 1618 (Zakres akredytacji…). Od wielu lat aktywnie bierzemy udział w międzynarodowych programach biegłości, co jest świadectwem naszej rzetelności. Nasze zaangażowanie i profesjonalizm potwierdzają liczne certyfikaty przyznane przez renomowane instytucje. Wśród nich znajduje się certyfikat ISFG oraz certyfikaty GEDNAP
- Dostępność i wygoda: Wszystko, co robimy, odnosi się do człowieka. Staramy się ułatwiać życie naszym pacjentom, oszczędzając ich czas i zapewniając komfort. Rozszerzamy stale sieć punktów pobrań, obecnie współpracujemy z ponad 300 punktami pobrań w całej Polsce oraz zapewniamy naszym pacjentom możliwość umówienia wizyty domowej.
Tak było kiedyś…
A tak jest dziś…
Obchody Międzynarodowego Dnia DNA: Odkryjmy niezliczone korzyści Badań DNA
W świecie nauki, badania DNA to prawdziwi bohaterowie medycyny i genetyki, dostarczający narzędzi, które mogą znacząco wpłynąć na Twoje zdrowie i życie rodzinne. Oto kilka kluczowych zalet, które sprawiają, że warto zapoznać się z możliwościami, jakie oferują badania DNA:
- Pewność i klarowność wyników – badania DNA gwarantują pewny i jednoznaczny wynik
- Skrócenie procesu diagnostycznego: badania mogą przyspieszyć czas oczekiwania na diagnozę, dzięki pewnej diagnozie pozwalają na dobranie najlepszego leczenia
- Komfort i bezbolesność: badania są całkowicie nieinwazyjne, ponieważ wymagają np. pobrania prostego wymazu z policzka lub pobrania krwi z żyły odłokciowej jak w przypadku morfologii
- Wiek nie jest ograniczeniem – mogą być wykonane w każdym momencie życia (niektóre nawet przed narodzinami, np. badanie DNA na ojcostwo)
- Możliwość wykrycia predyspozycji genetycznych: pozwalają wykryć chorobę lub predyspozycje do zachorowania bardzo wcześnie – co umożliwia rozpoczęcie profilaktyki lub leczenia
- Spokój – ich wynik pozwala odzyskać spokój w wielu sytuacjach np. badania prenatalne przynoszą rodzicom spokój, gdyż nie wykrywają żadnych nieprawidłowości i zyskują oni wiedzę, że dziecko rozwija się prawidłowo.
- Wystarczy wykonać je raz w życiu!!!
Źródło:
[1] https://www.cell.com/cell/fulltext/S0092-8674(23)00045-4
[2] https://www.testdna.pl/rak-jelita-grubego/jakie-badania-na-raka-jelita-grubego/test-na-raka-jelita-grubego/
[3] https://medlineplus.gov/genetics/understanding/traits/dimples/