Test FIT (test na krew utajoną w kale) to test przesiewowy, którego zadaniem jest wykrycie w stolcu krwi utajonej (niewidocznej gołym okiem). Obecność takiej krwi w kale jest wskazaniem do wykonania kolonoskopii ponieważ co 10 osoba z dodatnim wynikiem testu FIT ma nowotwór jelita grubego.1
Należy jednak pamiętać, że rak jelita grubego nie zawsze powoduje krwawienia (dotyczy to zwłaszcza wczesnych stadiów choroby, kiedy jest jeszcze łatwiej wyleczalna). Dlatego warto rozważyć wykonanie dokładniejszych badań, które uzupełniają badanie na krew utajoną w kale o badania genetyczne pod kątem występowania mutacji genetycznych czy obecności ludzkiego DNA w kale – świadczących m.in. o rozwijających się zmianach nowotworowych.
O czym jeszcze może świadczyć dodatni wynik testu FIT, jaka jest jego dokładność w wykrywaniu nowotworu jelita grubego oraz o nowym, bardziej skutecznym teście wykrywającym raka jelita grubego przeczytasz niżej.
Na czym polega test na krew utajoną (test FIT)
Test na krew utajoną (test FIT) polega na pobraniu niewielkiej próbki stolca za pomocą specjalnego aplikatora. Następnie próbkę przekazuje się do laboratorium w celu wykonania badania.
Test FIT zawiera specyficzne przeciwciała, które są skierowane przeciwko ludzkim białkom krwi tzn. albuminie, hemoglobinie oraz globinie. Jego zadaniem jest wykrycie niewidocznego gołym okiem krwawienia pochodzącego z dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Warto wiedzieć, że w przypadku, gdy do krwawienia dochodzi w górnym odcinku przewodu pokarmowego, test FIT będzie negatywny. Dzieję się tak dlatego, że białka krwi zostaną strawione przez enzymy trawienne. W związku z tym nie będą już obecne w jelicie grubym. Na wynik testu FIT nie mają wpływu ani dieta ani stosowane suplementy.
Test FIT na krew utajoną w kale – co oznacza dodatni wynik testu
Dodatni wynik testu FIT (testu na krew utajoną) oznacza, że w jelicie grubym mogą znajdować się zmiany wymagające dalszej diagnostyki.
- Ok. 10% pacjentów z dodatnim wynikiem testu FIT ma raka jelita grubego.
- 20-30% pacjentów z dodatnim wynikiem testu FIT ma zaawansowane zmiany prekursorowe czyli takie, które w przyszłości mogą stać się zmianami nowotworowymi.
- Ok. 20% pacjentów z dodatnim wynikiem testu FIT ma zmiany prekursorowe w niezaawansowanym stadium rozwoju.
- U 20% pacjentów z dodatnim wynikiem testu FIT w czasie kolonoskopii nie wykrywa się żadnych potencjalnie niebezpiecznych zmian w jelicie grubym. 2
Warto wiedzieć, że dodatni (pozytywny) wynik testu FIT nie zawsze oznacza nowotwór. Czasem jest on związany z zapaleniem jelita grubego, infekcją lub hemoroidami. Dlatego w przypadku uzyskania takiego wyniku należy wykonać kolonoskopię w celu zbadania przyczyny występowania krwi utajonej w kale.
Skuteczność testu FIT w wykrywaniu nowotworu jelita grubego
Test FIT jest uznawany za test o wysokiej skuteczności w wykrywaniu raka jelita grubego. Według badań czułość testu FIT w wykrywaniu raka jelita grubego wynosi 79% a swoistość 94%. W przypadku zaawansowanych gruczolaków wynoszą one odpowiednio 25-56% oraz 68-96%. 3
Musisz wiedzieć, że we wczesnym stadium raka jelita grubego, czy też przy rozwiniętych gruczolakach (które są łagodnym nowotworem) krwawienie występuje rzadziej, więc test na krew utajoną nie da żadnej informacji mimo, że w Twoim organizmie nowotwór może się już rozwijać.
Niestety badania pokazują, że tylko 40% guzów występujących w jelicie grubym krwawi. Oznacza to, że test na krew utajoną w kale może pominąć blisko 60% przypadków raka jelita grubego. 4
Co więcej większość krwawiących guzów dotyczy już zaawansowanego stadium choroby – III lub IV stadium rozwoju raka. Wtedy z kolei szanse na 5 letnie przeżycie wynoszą już tylko od 60% do 10%. Z tego powodu test FIT choć niezaprzeczalnie jest wartościowym badaniem profilaktycznym może okazać się niewystarczający, aby wykryć raka jelita grubego na wczesnym etapie czyli wtedy, gdy wyleczalność wynosi nawet 100%.
Alternatywą dla testu FIT jest test ColoAlert. To również nieinwazyjny test z kału jednak odznaczający się znacznie większą skutecznością w wykrywaniu raka na wczesnym etapie rozwoju.
Wykryty nowotwór (rak jelita grubego) na wczesnym etapie rozwoju jest chorobą uleczalną. Dlatego wykrycie go w początkowych stopniach zaawansowania jest ważne. Zatem nie warto czekać, aż pojawią się niepokojące objawy, lecz badać się, diagnozować, korzystać z programów profilaktycznych, badań laboratoryjnych, dostępnych testów genetycznych, badań przesiewowych (endoskopowych), zwłaszcza osoby z czynnikami ryzyka wystąpienia nowotworu złośliwego.
dr n. med. Grzegorz Boryczka - gastroenterolog
Testy genetyczne – skuteczniejsza alternatywa dla testu FIT
Nowoczesne testy genetyczne są zaprojektowane, aby wykrywać biomarkery związane z obecnością raka jelita grubego. Test na raka jelita grubego z krwi odznacza się czułością zbliżoną do kolonoskopii, a przy tym jest zdecydowanie mniej inwazyjny i nie wymaga specjalnych przygotowań. Do badania pobiera się próbkę krwi jak przy badaniu morfologii. Można to zrobić w dowolnym momencie. Nie ma konieczności żadnego wcześniejszego przygotowania do badania.
Oto zalety testu genetycznego w kierunku nowotworu raka jelita grubego:
- Proste pobranie – bez dyskomfortu związanego z oczyszczaniem jelit do badania, konieczności przygotowywania itp.
- Badanie bez wstydu – wiele osób ma problem z tym, że musi obnażyć się przed lekarzem, w tym przypadku nie trzeba się rozbierać
- Wynik badania odznacza się dużą pewnością
- Badanie możesz wykonać w dowolnym momencie bez wcześniejszego przygotowania.
- Łatwy w zrozumieniu wynik, który możesz skonsultować z doświadczonym lekarzem.
- Szybki wynik – maksymalnie do 15 dni roboczych otrzymasz od na rezultat badania.
Więcej informacji na temat testu na raka jelita grubego z krwi znajdziesz tutaj
Najczęściej zadawane pytania
Czy mogę wykonać test na raka jelita zamiast kolonoskopii?
Tak, w przypadku kolonoskopii profilaktycznej. Nie zastąpi jednak kolonoskopii w kwestii pobierania wycinków. Kolonoskopia ciągle pozostaje złotym standardem w profilaktyce raka jelita grubego. I jest wskazana w przypadku pozytywnego (czyli nieprawidłowego) wyniku testu testu w celu usunięcia podejrzanych zmian i wysłania do badań histopatologicznych.
Czy pobranie próbki jest trudne?
Nie. W przypadku testu na raka jelita grubego z krwi pobiera się krew, jak przy morfologii. Można to wykonać w jednym z naszych 300 punktów pobrań w Polsce lub zamówić usługę pobrania w domu.
Czy są jakieś przeciwwskazania do wykonania testu?
Jeżeli chcesz upewnić się czy to badanie dla Ciebie, skontaktuj się z naszym konsultantem medycznym pod numerem telefonu: 665 761 161
Czy testy genetyczne na raka jelita grubego są refundowane przez NFZ?
Gdzie wykonam badanie genetyczne na raka jelita grubego?
W całej Polsce! Próbkę krwi można oddać w dowolnym z naszych punktów pobrań, a jest ich ponad 300 :). Można też zamówić wizytę pielęgniarki domowej.
Masz dodatkowe pytania? Porozmawiaj z naszym konsultantem:
Uważasz artkuł za pomocny? Oceń go:
4.5/5 - (26 głosów / głosy)
Źródła:
1, 2 https://pulsmedycyny.pl/test-fit-pomaga-wykryc-raka-jelita-grubego-moze-zwiekszyc-zglaszalnosc-na-badania-przesiewowe-tego-nowotworu-1124157
3 Źródło: Lee J.K. at al., Ann. Int. Med. 2014, Imperiale at al., N. Engl. J. Med. 2007, Robertson D.J. et al., Gastroenterology 2017; cytowane: jw.
4 Jennifer du Toit et al., Jak często krwawienie z odbytu wskazuje na raka jelita grubego? Am Fam Physician. 2006;74(11): 1952-1954. Risk in primary care of colorectal cancer from new onset rectal bleeding: 10-year prospective study. Jennifer du Toit et al. BMJ 2006 Jul 8;333(7558):69-70. doi: 10.1136/bmj.38846.684850.2F
5 Andrzej Nowicki, Zbigniew Kula, Paulina Dobrzyń: “The clinical value of studies on colonoscopy and positron-emission tomography with computed tomography in the diagnosis of colorectal cancer”.