Tak naprawdę każde określenie (nieceliakalna nietolerancja na gluten – NNG, nadwrażliwość na gluten, nieceliakalna nadwrażliwość na gluten) oznacza to samo. Dla NNG, zarówno w języku angielskim, jak i polskim, istnieje kilka nazw. Przeważnie mówi się o nietolerancji lub nadwrażliwości na gluten lub pszenicę – dodając, że nie chodzi o celiakię (określenie nieceliakalna).
Kiedy możemy mówić o nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten?
O NNG można mówić w sytuacji, kiedy dana osoba posiada dolegliwości powodowane spożyciem glutenu, które nie są celiakią ani alergią na pszenicę/gluten.
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten może objawiać się: bólami brzucha, biegunkami, migrenami, uczuciem ciągłego zmęczenia, bólami mięśni i stawów, a nawet zanikiem czucia w kolanach. Tak naprawdę te same objaw mogą świadczyć o celiakii (trwałej nietolerancji glutenu).
Jak diagnozuje się NNG – nadwrażliwość na gluten?
Tak naprawdę nie ma badania w tym kierunku, a o NNG można mówić jeśli:
1. Została wykluczona celiakia (trwała nietolerancja glutenu) – pamiętajmy, że jedynie badanie genetyczne może wykluczyć celiakię raz na całe życie. Więc jeśli robiłaś/eś badania przeciwciał w kierunku celiakii lub biopsję z pobraniem wycinków z dwunastnicy, nie oznacza to wcale, że celiakia nie była u Ciebie we wczesnym etapie rozwoju czy była jeszcze nieaktywna. Zobacz, jak powinna wyglądać diagnostyka celiakii.
2. Została wykluczona alergia na gluten/pszenicę.
3. Jeśli celiakia i alergia zostały wykluczone, a pacjent mimo to po eliminacji glutenu z diety lepiej się czuje (ponowne jego wprowadzenie mu szkodzi), wówczas można mówić o nieceliakalnej nietolerancji glutenu.
Uwaga! popularne testy IgG na nietolerancje pokarmowe nie mogą wykryć nietolerancji czy nadwrażliwości na gluten. Skuteczność testów IgG nigdy nie została potwierdzona naukowo [1]. W badaniu Calkhovena i wsp. potwierdzono, że nie należy w oparciu jedynie o obecność sIgG wprowadzać dzieciom diet eliminacyjnych, ponieważ postępowanie takie jest nieskuteczne, a wręcz szkodliwe [2].
Czy nieceliakalna nietolerancja glutenu istnieje?
Do tej pory NNG była uznawana przez towarzystwa lekarskie i naukowe, jednak ostatnio coraz częściej jej istnienie jest podważane. German Society of Allergology and Clinical Immunology w swoim stanowisku podważa istnienie nieceliakalnej nietolerancji glutenu. W ostatniej pracy zostało ono zdefiniowane jako niezidentyfikowane zaburzenie bez kryteriów diagnostycznych i nieznanym rozpowszechnieniu [3].
Diagnozowanie chorób związanych z jelitami nie należy do łatwych. Pacjenci dotknięci, wydawałoby się prostą do zdiagnozowania, celiakią czekają na diagnozę średnio 10 lat. Do tej pory aż 95% osób w Polsce chorujących na celiakię nie ma postawionej prawidłowej diagnozy. Coraz częściej spekuluje się, że NNG może być niezdiagnozowaną celiakią. Również alergia na pszenicę czy inne zboża może być mylona z NNG.
Wiele osób samodzielnie stara się stawiać rozpoznanie lub wykluczać produkty, które wydają się być szkodliwe. W tym wypadku bardzo często jako pierwszy eliminowany jest właśnie gluten, który cieszy się złą sławą. Tymczasem wykluczenie glutenu z diety może prowadzić do komplikacji z prawidłowym postawieniem diagnozy celiakii. Dlaczego? Ponieważ u osób z celiakią będących na diecie bezglutenowej badania diagnostyczne (takie jak przeciwciała czy biopsja dwunastnicy) mogą wyjść fałszywie ujemne – jedynie badanie genetyczne wychodzi w takim wypadku wiarygodnie.
Gluten ewidentnie mi szkodzi – jaka to choroba?
Gluten jest jednym z najczęstszych alergenów. Może się wydawać, że nie ma znaczenia, czy mamy celiakię, alergię czy nadwrażliwość na gluten, jednak w rzeczywistości rozpoznanie jednostki chorobowej jest bardzo istotne. Różnica polega na tym, do jakich skutków może prowadzić problem z glutenem i trzeba rozróżnić:
- czy wymaga diety całkowicie bezglutenowej,
- czy dieta mocno ograniczająca gluten będzie wystarczająca,
- czy problem z glutenem jest stały i będzie towarzyszył nam przez całe życie czy też może jest szansa na jego cofnięcie.
Charakterystyka celiakii:
Trwała nietolerancja glutenu uwarunkowana genetycznie, mogą na nią zachorować jedynie osoby posiadające przynajmniej jeden z genów (HLA: DQ2,2 DQ2,5 DQ8). Choroba może uaktywnić się w każdym momencie życia, np. podczas ciąży czy przy silnym stresie. Jest najpoważniejszą nietolerancją pokarmową, ponieważ prowadzi do reakcji autoimmunologicznej, jaką jest degradacja kosmków jelitowych odpowiadających za wchłanianie substancji odżywczych ze wszystkiego, co przechodzi przez jelito cienkie (wartości odżywczych z pożywienia, suplementów diety czy leków).
Z upływem choroby jej objawy mogą się zmieniać, np. z problemów gastrycznych (bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, zaparcia) przejść w bóle głowy, depresję, AZS, anemię, kłopoty z zajściem w ciążę czy skłonności do poronień. Najgroźniejszym powikłaniem są nowotwory układu pokarmowego – nieleczona celiakia zwiększa ich ryzyko aż 40-krotnie. Osoba z celiakią wymaga ścisłej diety bezglutenowej od momentu aktywacji przez całe życie (osobom z celiakią szkodzi nawet śladowa ilości glutenu). W związku z tym, że celiakia jest tak poważna w skutkach i jako jedyna wymaga aż tak restrykcyjnej diety, powinna zostać badana jako pierwsza.
Charakterystyka alergii na gluten/pszenicę:
Alergia na pszenicę (potocznie uczulenie na gluten) może objawiać się swędzącą wysypką, obrzękiem ust czy innego regionu ciała. Mogą pojawić się również takie objawy jak wodnisty katar czy skurcz oskrzeli. U dzieci alergia częściej objawia się biegunką czy zaostrzeniem AZS. Najpoważniejszym powikłaniem przy alergii jest wstrząs anafilaktyczny.
W odróżnieniu od celiakii znaczna część osób wyrasta z takiej alergii. W tym wypadku również należy stosować dietę bezglutenową, ale śladowe ilości glutenu nie będą tak szkodliwe jak przy celiakii.
O nieceliakalnej nietolerancji glutenu można mówić dopiero w przypadku wykluczenia celiakii i alergii na gluten.
Masz problemy z glutenem? Zrób badanie DNA!
Nasze badanie na celiakię zawiera:
- Analizę wszystkich genów predysponujących do celiakii HLA (DQ2,2 DQ2,5 DQ8) w podjednostce α i β.
- Zestaw do samodzielnego pobrania objęty gwarancją próbki (w przypadku niewystarczającego wymazu Pacjentowi przysługuje kolejny zestaw bez dopłat).
- Bezpłatną dostawę zestawu i bezpłatny odbiór pobranej próbki.
- Pisemne zalecenia lekarskie oraz dietetyczne do wyniku, przy pozytywnym rezultacie dodatkowo przykładowy jadłospis bezglutenowy.
- Wynik do 7 dni roboczych.
- Analiza wykonywana jest w certyfikowanym laboratorium metodą Time PCR System. Do badania wykorzystujemy odczynniki posiadające certyfikat IVD. Jest to niezmiernie ważne, ponieważ niektóre laboratoria ze względu na koszty stosują odczynniki przygotowane samodzielnie we własnym laboratorium. A to oznacza, że sama jakość i skuteczność odczynników nie jest sprawdzona. Wybierając laboratorium, warto więc zapytać, czy do danego badania stosowane są odczynniki z certyfikatem IVD.
Umów badanie
4.6/5 - (10 głosów / głosy)
Źródła:
[1] https://www.damianparol.com/testy-igg-na-nietolerancje-pokarmowe-to-pseudodiagnostyka/
[2] Calkhoven PG, Aalbers M, Koshte VL, et. al. Relationship between IgG1 and IgG4 antibodies to foods and the development of IgE antibodies to inhalant allergens. II. Increased levels of IgG antibodies to foods in children who subsequently develop IgG antibodies to inhalant allergens. Clin Exp Allergy. 1991;21:99-107.
[3] Reese I, Schäfer C, Kleine-Tebbe J, et al. Non-celiac gluten/wheat sensitivity (NCGS) – a currently undefined disorder without validated diagnostic criteria and of unknown prevalence. Allergo J Int. 2018;27(5):147-151.
Nietolerancja glutenu badania i nie tylko – dowiedz się więcej: