Ból brzucha jest jednym z najbardziej charakterystycznych objawów celiakii (trwałej nietolerancji glutenu). Objawy bólu brzucha są niejednokrotnie bagatelizowane, jednak jeśli występują często – bardzo ważne jest poznanie przyczyny bólu brzucha. Dlaczego? Bo może być ona groźna dla naszego zdrowia. Przewlekłe bóle brzucha są bezpośrednim wskazaniem do wykonania diagnostyki w kierunku celiakii. Jednak w rzeczywistości mało kto bierze ją pod uwagę. Zdarza się też, że wykonywane są takie badania, które nie dają pewnej informacji. Szybkie rozpoznanie celiakii to nie tylko szansa na ustąpienie dokuczliwych bólów brzucha – to również możliwość uniknięcia poważnych powikłań, m.in. takich jak anemia, niepłodność, poronienia, osteoporoza czy nawet nowotwory układu pokarmowego.
Przyczyny bólu brzucha
Celiakia nazywana jest chorobą o wielu twarzach, wiąże się to z jej różnorodnymi objawami. Do najbardziej charakterystycznych należą zaburzenia funkcjonowania przewodu pokarmowego, takie jak:
- Wzdęcia
- Zaparcia
- Biegunki
- Bóle brzucha
Tego typu objawy teoretycznie nie powinny sprawić lekarzowi trudności diagnostycznych, jednak – jak pokazują badania – niestety jest inaczej. Źródła naukowe pokazują, że aż 95% chorych Polaków nie zdaje sobie sprawy, że choruje właśnie na celiakię [1], a średni czas postawienia prawidłowej diagnozy wynosi aż 10 lat [2].
Poza problemami gastrycznymi celiakia może dawać szereg objawów niezwiązanych z układem pokarmowym – a z niedoborami, do jakich prowadzi, gdy jest nieleczona. Do innych częstych objawów czy stanów chorobowych możemy zaliczyć m.in.:
- zahamowanie przyrostu masy ciała (u dzieci)
- ubytek masy ciała/nadwagę (u dorosłych)
- ogólną męczliwość
- anemię/niedokrwistość
- skłonność do krwawień
- osteopenię czy osteoporozę
- problemy neurologiczne (parestezje, osłabienie mięśniowe, ataksje, napady drgawkowe)
- zmiany skórne (AZS, egzema, łuszczyca, łysienie plackowate)
- zaburzenia hormonalne (brak miesiączki, opóźnione miesiączkowanie, niepłodność, skłonność do poronień)
- zajady, afty, zapalenie języka
W przeszłości nie występowały dolegliwości, które dałoby się połączyć z celiakią? To wcale nie oznacza, że teraz nie możemy na nią chorować – to choroba uwarunkowana genetycznie, która może uaktywnić się w każdym wieku. Ponadto objawy nietolerancji mogą z czasem się zmieniać, np. z problemów gastrycznych przejść w bóle głowy czy depresję. Najgroźniejszym powikłaniem są nowotwory układu pokarmowego – nieleczona celiakia zwiększa ich ryzyko 40-krotnie [3].
Badanie DNA w kierunku celiakii – dlaczego warto wykonać?
- Celiakia to choroba uwarunkowania genetycznie. Na celiakię mogą zachorować jedynie osoby posiadające przynajmniej jeden z genów HLA: DQ2,2, DQ2,5, DQ8. Badanie genetyczne na celiakię wykonywane w naszym laboratorium pozwala na identyfikację tych kluczowych antygenów.
- Jeśli u pacjenta nie są one obecne, wówczas można celiakię praktycznie wykluczyć tylko tym jednym badaniem. Natomiast jeśli badanie genetyczne na celiakię będzie pozytywne, świadczy to o predyspozycji do jej wystąpienia i konieczności wykonania odpowiednich badań serologicznych.
Umów badanie
Ból brzucha przyczyny – celiakia czy IBS?
Często trafiają do nas pacjenci z rozpoznanym zespołem jelita drażliwego (IBS) u których po analizach laboratoryjnych zostaje stwierdzona celiakia. Błędna diagnoza zespołu jelita drażliwego wynika stąd, że daje on podobne objawy kliniczne do celiakii takie jak: ból brzucha, wzdęcia, biegunki i/lub zaparcia, a diagnozę stawia się na podstawie wywiadu, obserwacji pacjenta i ewentualnego wykluczenia innych chorób. U ilu osób u których została postawiona diagnoza zespołu jelita drażliwego była wykluczona celiakia? Takich statystyk niestety nie przeprowadzono, jednak zapewne osoby z IBS potrafią sobie same odpowiedzieć na to pytanie.
Jeśli masz zespół jelita drażliwego a nie wykluczono u Ciebie celiakii, koniecznie to zrób ponieważ jest spore prawdopodobieństwo, że jesteś w grupie 95% osób które nie wiedza o swojej celiakii.
Ból brzucha – jakich objawów celiakii nie wolno bagatelizować?
Celiakia to nie alergia na gluten. Wielu pacjentów myśli, że nietolerancji pokarmowej nie trzeba diagnozować szybko, ponieważ nie stanowi ona zagrożenia życia. Jednak w tym wypadku niestety tak nie jest. Celiakia to nie uczulenie – to trwająca całe życie nietolerancja glutenu, w której każdy dzień bez diagnozy prowadzi do coraz silniejszej reakcji autoimmunologicznej, która nie jest widoczna gołym okiem.
Polega ona na degradacji kosmków jelitowych odpowiadających za wchłanianie substancji odżywczych ze wszystkiego, co przechodzi przez jelito cienkie (wartości odżywczych z pożywienia, suplementów diety czy leków). Całkowite zdegradowanie kosmków może doprowadzić do rozwoju nowotworu nie tylko jelita, ale również całego układu pokarmowego. Objawy bólu brzucha mogą być jednymi z pierwszych symptomów celiakii, ale mogą też towarzyszyć przez cały okres choroby – dlatego nie wolno ich bagatelizować i należy szybko działać.
Uwaga! popularne testy IgG na nietolerancje pokarmowe nie mogą wykryć nietolerancji czy nadwrażliwości na gluten. Skuteczność testów IgG nigdy nie została potwierdzona naukowo [4]. W badaniu Calkhovena i wsp. potwierdzono, że nie należy w oparciu jedynie o obecność sIgG wprowadzać dzieciom diet eliminacyjnych, ponieważ postępowanie takie jest nieskuteczne, a wręcz szkodliwe [5].
Celiakia ból brzucha – jak leczyć?
Aby leczenie bólu brzucha było skuteczne, konieczne jest poznanie jego przyczyny. Badanie w kierunku celiakii powinno być zalecane wszystkim osobom z nawracającymi bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami czy biegunkami. U osób, u których występują takie dolegliwości, w analizach laboratoryjnych bardzo często stwierdzamy predyspozycję do rozwoju celiakii czy też nietolerancji laktozy.
- Wykrycie celiakii oraz prowadzenie diety bezglutenowej daje możliwość pozbycia przykrych dolegliwości gastrycznych takich jak ból brzucha, wzdęcia, zaparcia czy biegunki ale nie tylko, dzięki diagnozie możemy uniknąć powikłań m.in. chorób skóry, migren, depresji, osteoporozy, problemów rozrodczych czy nowotworów układu pokarmowego.
Ból brzucha przyczyny – które badania dają pewny wynik?
Najskuteczniejszym badaniem jest test DNA na celiakię – tylko to badanie jest w stanie wykluczyć chorobę raz na całe życie (ponieważ celiakia jest chorobą uwarunkowaną genetycznie i nie możemy na nią zachorować bez posiadania przynajmniej jednego z genów: DQ2,2 DQ2,5 DQ8). Jeśli analiza wykaże choć jeden gen związany z celiakią, wówczas diagnostykę należy poszerzyć o badania przeciwciał z krwi. W większości przypadków oba te badania powinny być wystarczające do rozpoznania choroby.
Co ważne: diagnozy celiakii nie da się postawić za pomocą jednego badania. Z tego powodu diagnostykę należy rozpocząć od genetyki, aby w razie czego, już na samym początku drogi, móc w pełni wykluczyć celiakię i uniknąć błędu diagnostycznego. Inne badania na celiakię, takie jak badanie przeciwciał z krwi (badania serologiczne) czy biopsja jelitowa, mają pewne ograniczenia. Z tego powodu nie mogą wykluczyć choroby. Dowiedz się więcej>> Na wynik badania genetycznego nie mają wpływu czynniki zewnętrzne
Aby badanie genetyczne dało nam pewny wynik, należy wybrać odpowiedni zakres badania i wiarygodne laboratorium. Zawsze należy zwrócić uwagę na:
- Zakres badania – ważne, aby obejmowało wszystkie 3 geny powiązane z celiakią HLA: DQ2,2 DQ2,5 DQ8 w dwóch podjednostkach α i β. Tylko taki zakres w pełni może wykluczyć celiakię.
- Jakość odczynników stosowanych do analiz – badanie, na podstawie którego lekarz może postawić diagnozę, powinno być przeprowadzone na odczynnikach posiadających certyfikat IVD. Taki certyfikat posiadają zwykle najwięksi czołowi producenci odczynników.
- Stosowanie kontroli w czasie badania – z punktu widzenia pewności testu każde laboratorium powinno zastosować szereg kontroli, które są potwierdzeniem prawidłowo przeprowadzonego badania. Na pewność badania ma wpływ nie tylko jakość odczynników, ale także prawidłowo funkcjonujący sprzęt oraz ryzyko wystąpienia błędu ludzkiego.
- Udział w niezależnych badaniach jakości – pomimo zastosowania wielu kontroli w czasie trwania badania każde rzetelne laboratorium powinno poddawać się niezależnym kontrolom w innych ośrodkach naukowych.
- Ukryte koszty – niektóre laboratoria ukrywają dodatkowe koszty, takie jak obsługa kurierska, dodatkowa opłata za zestaw do badania czy dopłata w razie próbki niewystarczającej do badania. Nasze laboratorium wszystkie te koszty ma wliczone w ostateczną cenę.
- Czas realizacji badania – w niektórych laboratoriach czas oczekiwania na wynik wynosi nawet 20 dni roboczych (okrągły miesiąc). Nasze laboratorium realizuje badanie celiakii już w 7 dni.
Źródła:
[1] M. Pawlaczyk, S. Milewska, A. Rokowska-Waluch, K. Korzeniowska, Leczenie dietetyczne w celiakii i opryszczkowatym zapaleniu skóry, „Farmacja Współczesna” 2012, 5, s. 10.
[2] H. Giezowska, D. Giezowski, Choroba trzewna – patogeneza, diagnostyka, leczenie i możliwości działań profilaktycznych, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2014, 95 (4), s. 823.
[3] H. Giezowska, D. Giezowski, Choroba trzewna – patogeneza, diagnostyka, leczenie i możliwości działań profilaktycznych, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2014, 95(4), s. 824.
[4] https://www.damianparol.com/testy-igg-na-nietolerancje-pokarmowe-to-pseudodiagnostyka/
[5] Calkhoven PG, Aalbers M, Koshte VL, et. al. Relationship between IgG1 and IgG4 antibodies to foods and the development of IgE antibodies to inhalant allergens. II. Increased levels of IgG antibodies to foods in children who subsequently develop IgG antibodies to inhalant allergens. Clin Exp Allergy. 1991;21:99–107.
Przeczytaj, jak oceniają nas nasi pacjenci:
„Jestem zadowolona z całego zamówienia. Przesyłka została wysłana ekspresowo, odebranie od kuriera również odbyło się na drugi dzień. Co do ceny to nie mam porównania z inną firmą, gdyż zamówienie składałam pierwszy raz, dla mnie cena jest zadowalająca za całość i jakość zamówienia. Odnośnie obsługi klienta- nie miałam żadnych dodatkowych pytań, a o wysłanym raporcie poinformowano mnie telefoniczne, co było na plus. Generalnie całość przebiegła bezproblemowo i bardzo szybko. Także będę polecać dalej jeśli będę miała okazję.”
„Serdecznie polecam Laboratorium testDNA.Konsultanci medyczni dbają o to, aby wszystko było zrealizowane na najwyższym poziomie. Na nurtujące pytania odpowiadają wyczerpująco, kompetentnie i mimo trudnych chwil dla pacjenta jakie są związane z wykonaniem określonych badań zawsze jest świetna atmosfera i uśmiech w słuchawce telefonu. Korzystając z usług laboratorium zapewniam, że nikt nie będzie potraktowany jako „następny” lecz jako współpracownik, rozmowy są tak długie ile tego wymaga sytuacja nikt nie pospiesza, ani nie bagatelizuje próśb pacjenta. Komunikacja z personelem ma najwyższą jakość, ponieważ zawsze odbierają telefony i na bieżąco dają znać na jakim etapie jest badanie, które się zleca.Z całego serca polecam tą firmę i mam do nich zaufanie, dlatego też nie zamieniła bym jej na żadną inną.”
„Szczerze polecam! Kontakt z laboratorium pomimo weekendu był na5+. Wszystkie informacje rzeczowo przekazane, dzięki czemu bardzo łatwo przeszliśmy przez całą procedurę. Wyniki badań zarówno mailem jak i pocztą doszły błyskawicznie. Zdecydowanie polecam!”
„Szanowni Państwo,obsługę Klienta/ Pacjenta w Państwa Labolatorium oceniam celująco: podczas rozmowy przez chat uzyskałam proste i kompleksowe informacje o interesujących mnie badaniach. Kiedy zaszła taka potrzeba, rozmowę na chacie elastycznie zmieniliśmy na telefoniczną i mailową. Prosta instrukcja obsługi sprawiła, że samo pobranie materiału do badania było bezstresowe. Czas dostarczenia/odebrania przesyłki oraz wyników był bardzo zadowalający, a mailowa forma wyników badań ułatwia szybki i prosty dostęp do nich w każdym miejscu. Już teraz polecam Państwa usługi osobom zastanawiającym się nad wykonaniem badań genetycznych.Pozdrawiam serdecznie”
4.5/5 - (11 głosów / głosy)