Alergia pokarmowa – jakie są najczęstsze objawy, jak diagnozować?

Alergia u dziecka

Alergia pokarmowa to zjawisko, w którym po spożyciu niektórych pokarmów, zwykle tolerowanych przez wszystkich, doświadczamy nieprzyjemnych, a nawet niebezpiecznych dla życia objawów. Alergia pokarmowa zwykle dotyczy dzieci, jednakże mają ją również niektórzy dorośli. Powszechne są zwłaszcza dwa jej rodzaje: alergia na mleko i alergia na gluten. Lista alergenów pokarmowych, które mogą nas uczulać jest jednak dużo dłuższa. Które pokarmy najczęściej uczulają, jakie są objawy alergii pokarmowej i jak się ją leczy?

Alergia pokarmowa – czym jest?

Alergia pokarmowa to  nadwrażliwość na wybrane pokarmy na tle immunologicznym. Alergia powoduje reakcję układu odpornościowego na składnik pożywienia stanowiący alergen. Towarzyszy jej podwyższony poziom przeciwciał IgE, wyróżniamy też mechanizmy IgE-niezależne oraz mieszane. Alergia pokarmowa jest często mylona z nietolerancją pokarmową, wywoływaną przez zaburzenia niezwiązane z układem immunologicznym (np. biochemiczne czy metaboliczne). Przykładem może być nietolerancja laktozy, wynikająca z niedoboru enzymu laktazy, odpowiedzialnego za trawienie i rozkładanie laktozy.

Reakcja alergiczna pojawia się zwykle tuż po jego przyjęciu, ale zdarza się też tak, że objawy są odsunięte w czasie i ujawniają się dopiero po kilku godzinach od spożycia posiłku z alergenem. Co ważne, do ich wywołania nie potrzeba dużej ilości alergenu – czasami wystarczy naprawdę śladowa ilość uczulającego składnika – jednak alergia nasila się jeżeli tego uczulającego składnika spożywa się dużo i często. W alergii pokarmowej objawy powtarzają się każdorazowo po spożyciu określonego produktu żywnościowego, a potencjalnymi alergenami mogą być pokarmy, jak i dodane do nich substancje.

Charakterystyczne objawy alergii pokarmowych?

Objawy alergii pokarmowej będą zależeć od ilości spożytego alergenu, stopnia odpowiedzi immunologicznej i rodzaju alergenu. U dzieci objawy zazwyczaj pojawiają się już po śladowych ilościach alergenu, zaś u dorosłych bardzo często potrzebne jest około 10 g uczulającego białka (chociaż nie jest to regułą) lub objawy mogą pojawić się, gdy spożyciu alergenu towarzyszy intensywna aktywność fizyczna. Zazwyczaj w alergiach IgE-zależnych objawy będą pojawiać się natychmiastowo, czyli w ciągu od kilku minut do kilku godzin od spożycia pokarmu, który stanowi alergen. Rodzaj objawów, które mogą wystąpić to sprawa indywidualna, jednakże możemy wyróżnić pewne charakterystyczne objawy, które pojawiają się najczęściej.

Do najbardziej charakterystycznych objawów alergii pokarmowych można zaliczyć:

  • dolegliwości gastryczne – wymioty, biegunki, zgaga, zaparcia, odbijanie, mdłości, wzdęcia brzucha, bóle brzucha (w tym kolki),
  • zespół alergii jamy ustnej – pieczenie i szczypanie w obrębie jamy ustnej, obrzęk warg,
  • problemy skórne – atopowe zapalenie skóry, wysypki, zaczerwienienia, bąble na skórze, pokrzywka
  • alergiczny nieżyt nosa,
  • alergiczne zapalenie spojówek (pieczenie i łzawienie oczu) wraz z typowymi workami pod oczami,
  • atak astmy oskrzelowej,
  • zaburzenia ciśnienia krwi,
  • wstrząs anafilaktyczny.

Często ten sam alergen może wywołać inne objawy u dziecka, a inne – u dorosłego.

  • Objawy alergii pokarmowej u niemowląt i dzieci. Do najczęściej występujących objawów alergii pokarmowej u dzieci należą: ulewanie i wymioty, zaparcia lub biegunka, refluks żołądkowo-przełykowy. U niemowląt częstym objawem alergii pokarmowej jest też kolka jelitowa. Objawem alergii pokarmowej może być również biegunka z nadmierną ilością gazów. Częste są również problemy ze strony układu oddechowego: nieżyt nosa i spojówek, kaszel, chrypka. Występują także reakcje skórne: najczęściej jest to sucha, szorstka skóra, rumień i wysypka alergiczna. Wreszcie, objawem alergii pokarmowej u dzieci może być brak apetytu i niechęć do posiłków zawierających alergen, niedokrwistość, zaburzenia snu, rozdrażnienie, nadpobudliwość, a nawet zaburzenia w rozwoju związane z długotrwałym niedoborem składników odżywczych.
  • Objawy alergii pokarmowej u dorosłych. Alergia pokarmowa u dorosłych może mieć całe spektrum objawów jednocześnie. Może więc na skórze zarówno obrzęk i pokrzywka, w obrębie układu oddechowego – nieżyt nosa i astma, ze strony centralnego układu nerwowego między innymi migrena, a także objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego. Najczęstsze objawy alergii u dorosłych to: alergiczne zapalenie jamy ustnej, afty, refluks przełykowy, ostre bóle brzucha (bóle w nadbrzuszu i wymioty pojawiające się bezpośrednio po spożyciu pokarmu), ostre i przewlekłe zaburzenia jelitowe, biegunki, alergiczny nieżyt nosa, nieżyt ucha środkowego, nieżyt krtani, astma, zmiany skórne (rumienie, grudki obrzękowe, bąble pokrzywkowe), atopowe zapalenie skóry, wstrząs anafilaktyczny. Alergia u dorosłych może powodować też inne objawy, które trudno z nią skojarzyć: migreny, zespół przewlekłego zmęczenia, zaburzenia snu, obrzęki dłoni, stóp i stawów.

Alergia pokarmowa – co może powodować alergie?

Nieprawidłowa reakcja organizmu na dany składnik pożywienia może się pojawić już u noworodka, a także rozwinąć dopiero u dorosłego. Jej bezpośrednią przyczyną jest to, że układ odpornościowy błędnie definiuje określony składnik pokarmowy jako zagrożenie, agresora i wysyła w jego kierunku silne przeciwciała.

Alergia pokarmowa może być spowodowana przez wiele potencjalnych alergenów, które spożywamy na co dzień. Co najczęściej uczula? U dzieci najczęściej pojawia się alergia na białka mleka krowiego, białka jaja kurzego oraz owoce cytrusowe – objawy uczulenia mogą pojawić się zarówno u dzieci karmionych piersią, jak i karmionych sztucznie, a także na etapie rozszerzania diety.

Objawy w alergii pokarmowej najczęściej mogą powodować:

  • mleko krowie,
  • pszenica (alergia na gluten),
  • jajka – białka i żółtka,
  • soja,
  • ryby,
  • owoce morza,
  • orzeszki arachidowe,
  • orzechy.
  • truskawki,
  • pomidory,
  • seler,
  • kiwi,
  • kakao,
  • czekolada,
  • miód naturalny,
  • owoce cytrusowe.

Najczęstszymi produktami żywnościowymi, wywołującymi alergie pokarmową u dzieci, są:

  • jajka,
  • mleko,
  • orzeszki ziemne i inne orzechy,
  • soja,
  • owoce morza.

Dzieci czasami wyrastają z takiej alergii już po piątym roku życia. Wyjątkiem są orzeszki ziemne, orzechy i owoce morza. One często pozostają alergenami do końca życia.

Alergie pokarmowe – jak je diagnozować?

Diagnostyka alergii to często trudny i żmudny proces. Można ją poprowadzić na dwa sposoby. Pierwszym etapem diagnozowania alergii może być szczegółowy wywiad lekarski. Taki wywiad może pomóc lekarzowi ocenić, czy w rodzinie występuje genetyczna predyspozycja do alergii (bo wówczas ryzyko, że pacjent mógł ją odziedziczyć, wynosi kilkadziesiąt proc.). Dobierze on także dalsze postępowanie. Drugą możliwością jest wykonanie szczegółowych badań przed wizytą u specjalisty. W takim przypadku po wykonaniu badań, najlepiej jak najszerszych i najdokładniejszych, udajemy się do lekarza w celu interpretacji wyników i dobraniu indywidualnego toku leczenia. Jakie zatem badania można wykonać?

Wybór odpowiednich testów alergicznych zależeć powinien przede wszystkim od występujących objawów. Alergie pokarmowa można pewnie i dokładnie zdiagnozować za pomocą testów alergicznych z krwi. Wykonuje się ja na na zasadzie pomiaru stężenia przeciwciał IgE dla alergenów z konkretnych paneli pokarmowych. Przy tym badaniu nie występuje możliwość wystąpienia żadnych nieprzyjemnych dolegliwości, a dodatkowym plusem jest fakt, że nie wymagają odstawienia stosowanych już leków, które pozwalają zredukować nieprzyjemne objawy alergii. Testy z krwi są pewnym sposobem na przebadanie jednocześnie wielu alergenów, co przyspiesza prawidłową diagnozę, a dodatkowo przy zastosowaniu technologii molekularnej możliwe jest dokładne określenie cząsteczek białkowych odpowiadających za uczulenie oraz ryzyka wystąpienia u chorego alergii krzyżowej.

Alergia pokarmowa – jakie są zalety testów alergicznych?

  • Łatwość wykonania – do badania potrzebna jest niewielka próbka krwi w trakcie pobrania w placówce
  • Możliwość przeprowadzenia na zlecenie prywatne bez wcześniejszego umawiania odległych wizyt u lekarza
  • Bezpieczeństwo – nie ma zagrożenia wystąpienia nagłych i groźnych objawów,  jak w przypadku wykonywania testów skórnych.
  • Może zmniejszyć potrzebę wykonania prób prowokacji.
  • Brak wpływu aktualnego leczenia objawowego, przyjmowanych leków na wiarygodność wyniku – do wykonania badania nie trzeba odstawiać leków
  • Jednoczesna analiza wielu alergenów, co umożliwia późniejsze dostosowanie dokładnego leczenia.
  • Możliwość wykrycia reakcji krzyżowych.

Test Diagnostyka Alergii MAX jest korzystny cenowo biorąc pod uwagę najszerszy zakres badanych alergenów oraz krótki czas oczekiwania na wyniki. Sprawdź cenę testu Diagnostyka Alergii MAX oraz co zawiera cena badania:

Diagnostyka Alergii MAX

  • Kompletna diagnostyka alergii z rozszerzonym składem do 295 alergenów.
  • Pobranie próbki w placówce w cenie badania – w całej Polsce.
  • Wynik od 5 do 10 dni roboczych – czas liczony od momentu dotarcia próbek do laboratorium
  • Brak przeciwwskazań – badanie może wykonać niezależnie od stanu klinicznego, aktualnych objawów, nie wymaga przygotowania i odstawienia leków
  • Zastosowanie blokera CCD – eliminacja wyników fałszywie pozytywnych
  • Zakres testu – do 295 alergenów – (117 ekstraktów i 178 molekuł)
  • Istotnie klinicznie skład
  • Możliwość postawienia trafniejszej diagnozy i dobrania dokładnego leczenia – w tym immunoterapii
  • Wynik testu dostarcza przydatnych informacji dla osób z nadwrażliwością na wiele alergenów – możliwość ustaleniu indywidualnego profilu uczuleniowego osoby badanej

Diagnostyka molekularna alergii jest często wykorzystywana w strategii diagnostycznej, polegającej na rozpoczęciu od wykonania pełnego panelu diagnostyki w pierwszym kroku. Po przeprowadzeniu tak szerokiego badania, jak test Diagnostyka alergii MAX, osoba badana udaję się z wynikami do lekarza w cel przeprowadzenia wywiadu klinicznego oraz interpretacji wyników badania. 

Diagnostyka molekularna chorób alergicznych daje możliwość analizy swoistych przeciwciał wobec ściśle określonych molekuł, czyli komponentów wchodzących w skład alergenu. W oparciu do tradycyjnej diagnostyki z krwi, badania molekularne zwiększają czułość oznaczeń sIgE, pozwalają ustalić precyzyjny profil uczuleniowy osoby badanej oraz pozwalają rozpoznać i zidentyfikować molekuły reagujące krzyżowo co pozwala dobrać dokładniejszą i indywidualną formę leczenia.

Wszystkie artykuły
Back to Top
Zadzwoń